Утре (4 јуни), амбасадорот на ЕУ, Рокас, и постојаниот претставник на УНДП, Армен Григорјан, ќе бидат во Езерани за да разговараат со локалното население за прашања поврзани со заштитата на уникатната преспанска животна средина.
Езерани е природен парк од речиси 2.000 хектари што опфаќа мочуришта, ливади и плитки езерски води. Заштитеното подрачје овозможува активно управување со природните живеалишта и вклучување на заедницата. И покрај неговото значење, езерскиот екосистем е во процес на деградација, што главно се должи на нерегулирано испуштање на нетретирани отпадни води во езерото. Собирањето и третманот на отпадот, исто така, имаат негативно влијание врз животната средина во областа.
Една од активностите на програмата ЕУзаПреспа, финансирана од ЕУ, управувана од УНДП, има за цел елиминирање на 6 вакви депонии и нивно пренаменување во корисни јавни простори. Покрај тоа, две возила за собирање отпад и 2.300 канти од полиетилен ќе спречат повторно појавување на нелегални депонии и подобро собирање и управување со отпадот во Преспа.
Настанот за вклучување на заедницата во Езерани има за цел да ја подигне свеста кај жителите на Преспа за штетните ефекти од лошото управување со отпадот и да повика на нивно зелено креативно размислување за чиста животна средина.
Во четврток, пак, во Претор, амбасадорот Рокас, постојаниот претставник на УНДП, Григоријан, и градоначалникот на Ресен, Јован Тозиевски, ќе го одбележат Светскиот ден на животната средина преку започнување на работи финансирани од ЕУ (седум милиони евра) за мрежи за собирање отпадни води и постројки за нивен третман во 6 села во Преспа: Претор, Стење, Крани, Долно Дупени, Брајчино и Сливница.
На граѓаните во овие 6 села ќе им се обезбеди пристап до современо решение за отпадни води. Намалувањето на испуштањето на нетретирани отпадни води во езерото ќе генерира значајни позитивни ефекти за целиот екосистем на Преспа.
Овогодинешниот Светски ден на животната средина се фокусира на справување со загадувањето со пластика – кое е во пораст, сериозно влијаејќи на животната средина и здравјето на луѓето. Ако не преземеме ништо, ќе генерираме тројно поголема количина од денешниот пластичен отпад до 2060 година.
Подоцна во четврток, амбасадорот на ЕУ и министерот за внатрешни работи Панче Тошковски ќе бидат во Преспес, Грција, за одбележување на започнувањето на работите финансирани од ЕУ во Грција за (повторно) отворање на граничниот премин Маркова Нога – Лемос. На настанот во Лемос ќе учествува и министерот за внатрешни работи на Грција, Теодорос Ливаниос.
Работите финансирани од ЕУ во Северна Македонија започнаа во март 2025 година и опфаќаат изградба на нова царинска зграда во Маркова Нога. За оваа намена се издвоени два милиони евра во рамките на програмата ЕУзаПреспа. Работите ќе завршат следното лето.
Работите финансирани од ЕУ во Грција ќе се одвиваат преку проектот БорПрес2 за прекугранична соработка од стратешко значење за да се опфати изградбата на нова царинска и полициска контролна зграда во Лемос, Грција, како и реновирањето на постојната полициска станица во Маркова Нога во Македонија. За оваа намена се издвоени 7,73 милиони евра во рамките на програмата ИНТЕРРЕГ финансирана од ЕУ за прекугранична соработка меѓу Северна Македонија и Грција. Временскиот рок за работите е 36 месеци.
Двојното финансирање од ЕУ за граничниот премин Маркова Нога – Лемос има за цел да го стимулира економскиот развој на регионот Преспа/Преспес. Времето на патување помеѓу Ресен и Лемос ќе се намали од над два часа на само 40 минути, овозможувајќи поголема прекугранична мобилност, посилна економска и културна размена и поттик на регионалниот туризам. Граничниот премин ќе биде наменет за автомобили и патнички возила (до десет лица), но не и за камиони и автобуси за да се заштити кревката природна и културна средина на областа.