Во суровите услови на пустината Намибија, која зафаќа околу 50 илјади квадратни километри, на некои области расте тревна покривка која е и импресивна и мистериозна.
Имено, овие пустински пасишта се прошарани со милиони чудни кругови, во кои нема трева или друга вегетација. Оваа чудна појава затоа беше наречена „самовилски кругови“.
Областа со чудни кругови се наоѓа на околу сто километри од крајбрежниот дел на Намибија и се протега со километри. Типичен самовилски круг има дијаметар од два до 10 метри и е оддалечен од следните десет метри.
Научниците веќе некое време се обидуваат да разберат како настанале, или каков процес се крие зад нивните формации, па по некое време се поделија на два табора со различни објаснувања.
Според една теорија, круговите се предизвикани од термити кои се хранат со корени, а според друга, се работи за самоорганизирање на тревата за да се зголеми достапноста на вода.
Студиите ги потврдија двете теории, а некои студии покажаа дека термитите и самоорганизацијата на растенијата можат да бидат зад самовилските кругови во исто време. Но, сето тоа малку се размрда кога во 2016 година беа пронајдени слични кругови во Австралија; со тоа што овојпат тие никако не беа поврзани со термити.
Екологот Штефан Гецин од Универзитетот во Гетинген во Германија и неговите колеги повторно ја посетија Намибија за да најдат докази за сценарио на самоорганизирање поради недостиг на вода. Притоа, тие истражувале самовилски кругови во 10 региони низ пустината Намиб.
Врнежите во оваа област се ретки и нередовни. Веднаш по дождот, внатре во самовилските кругови може да се појави трева, која набрзо пресушува, иако преживува во областите надвор од нив.
Гецин следеше спорадични врнежи од дожд во 10 региони, испитувајќи ја тревата, нејзините корени и ластари, како и секое потенцијално оштетување на коренот предизвикано од термитите. Ги анализирал околностите на сушењето на тревата и инсталирал сензори за влага во почвата и околу бајковите кругови.
Десет дена по врнежите, во внатрешноста на самовилските кругови имало многу малку млада трева, покажало истражувањето и таа почнала да се суши набргу по никнувањето. Дваесет дена по дождот, целата трева внатре во круговите се исуши, додека околната трева остана „зелена и мека“.
Корените на мртвата трева внатре во круговите биле подеднакво долги, па дури и подолги од корените надвор од нив, што укажува на тоа дека растенијата што бараат вода вложиле многу напор во растот на коренот. Научниците не пронајдоа докази дека термитите се хранат со корени.
„Ненадејниот недостаток на трева за повеќето области во круговите не може да се објасни со активноста на термитите бидејќи немаше биомаса со која овие инсекти би можеле да се хранат. Но, уште поважно, покажавме дека термитите не се одговорни за формирањето на круговите бидејќи тревата почна да умира веднаш по врнежите без никакви знаци на јадење термит“, рече Гецин.
Сензорите за почва забележаа бавно намалување на влажноста на почвата во и надвор од круговите по дождот, кога тревата сè уште не беше добро вкоренета. Дури и откако околната трева се разви, влагата во почвата ја нема насекаде.
„Поради интензивната топлина во пустината Намиб, тревите постојано се појавуваат и губат вода. Поради тоа, тие создаваат вакуми за влага во почвата околу корените и на тој начин привлекуваат вода”, објасни Гецин.
„Со формирање на обликувани пејзажи на рамномерно распоредени самовилски кругови, тревите дејствуваат како инженери на екосистемот и директно имаат корист од водните ресурси создадени од вегетациските празнини“, додаде тој.
Извор…
