Никој не се занимавал со српските (балканските) семејства и бракови преку разни анализи, на начин како што тоа го правел Владета Јеротиќ, а неговиот поглед на брачната заедница на нашите простори – многумина оставил без зборови.
Владета Јеротиќ во книгата „Случајни мисли“ преку темата под наслов „Како сопругата и сопругот го уништуваат бракот“ ги објаснил причините за распадот на бракот, на кои во пракса, како брачен терапевт, најмногу наидувал. Тој изјавил дека за време на неговата долга психотерапевтска пракса, жени од бракови (обично со деца) доаѓале кај него за да слушнат од него како психијатар и психотерапевт зошто нивниот сопруг ги напуштил.
Причините ги поделил на следниве групи:
Љубовта помеѓу маж и жена обично започнува со заљубеност која никогаш не се претвора во љубов.
Мажот ја напушта сопругата кога ќе сфати дека повеќе не ја сака.
Сопругот ја напушта својата сопруга затоа што тој е тип на „патолошки Дон Жуан“ (заводник) кој менува жени, несвесно им се одмаздува, најчесто од комплексот кон неговата мајка, поради различните трауматични настани од неговото детство.
Вековниот стар патријархален тип на жена Македонка имаше една примарна цел – да се омажи и да има деца. Комплексната и значајна еротско-сексуална страна на брачните односи беше занемарена.
Продолжувајќи ја приказната за конзервативните дами по неколку години брак со деца, жената или целосно одбива сексуален однос или неволно го изведува без лично учество. Природната преданост на поголемо внимание на жената или мајката кон новороденче во првата година или две се претвора во понатамошна долгорочна преференција на детето пред сопругот. Мажите стануваат љубоморни на децата, па затоа бараат поповолна партнерка за брачна или вонбрачна врска.
„Кастрирачкиот тип на жена“ таа, како и мажот Дон Хуан, несвесно му се одмаздува на мажот уценувајќи го или одбивајќи го или глуми во сексуалните односи. Слично како одмаздољубив маж, овој тип на жена несвесно му се одмаздува на својот татко поради трауматичните настани од нејзиното детство.
Сексуалноста на жената е послаба од сексуалната желба на мажот, пократка е, во најдобар случај трае до менопауза, после тоа време почнува да преовладува машкиот хормон, со соодветни промени во однесувањето на жената.
Еден тип на жена е и тој на која секој сексуален чин и е нешто грдо, срамно и одвратно. Таквата жена, дури и кога тоа го крие од својот сопруг, не е во состојба да скрие таков недостаток долго време. За среќа, ова е редок тип.
Постои тип на жена која сака да доминира во бракот, и на многу начини, кога сопругот се спротивставува на однесувањето на жената посериозно, таа не може да ја смени таа одлика, тој ја остава.
Од различни причини, неуспешниот прв брак (особено раниот брак) се заменува со успешен и траен втор брак. Сопругот или сопругата што созреала, доаѓа до успешна индивидуализација, па затоа бараат позрел партнер во друг брак. Ако сопругата не созреала за време на бракот, а сопругот е или, обратно, повеќе нема потреба од симбиоза, оттаму разделба или развод.
Како мажот ја „уништува“ својата жена?
Тој упорно свесно или несвесно ги потценува жените, што е особено честа појава во балканското опкружување. За вакви сопрузи, сопругата е ценета сè додека може да роди, да се грижи за децата и куќата, се додека таа целосно му служи на сопругот во сите негови барања, додека е психички и физички здрава.
Сопруг кој потекнувал од оштетено семејство, од разведен родителски брак (дека еден од родителите бил алкохоличар, ментално изменет на разни патолошки начини и така натаму) несвесно ја пренесувал својата детска траума на неговиот брак, однесувајќи се слично на болниот родител.
Поради нерешената, но несвесна ситуација на Едип, сопругот од сопственото семејство ја пренесува патологијата на мајка му во односот со сопругата, одмаздувајќи и се. Ова веќе го споменавме како вид на Дон Хуан, тој понекогаш се однесува кон жените пасивно или рамнодушно за да избегне конфликти.
Свесните или несвесните хомосексуални склоности на оженет сопруг доведуваат до побрза или побавна разделба на партнерот, при што жената која сè уште го сака таквиот сопруг влегува во депресивни состојби кои бараат третман. Децата родени во таков брак не го подобруваат брачниот контакт.
Кога сопругот е слабо потентен или сексуално импотентен во брак, без разлика дали тој склучил таков брак или се оженил.
По раѓањето на детето, сопругот станува патолошки љубоморен и на жената и на детето (особено ако е машко дете), иако сопругата не му дала причина да се однесува така.
Мажот е на невротичен или психотичен начин љубоморен во бракот со сопругата без вистинска причина. Тој обично го одбива предложениот третман, ја мачи жената на различни начини, ја мачи физички и психички, се случува при таква патолошка љубомора да има убиство на жена како краен резултат.
Феноменот на „заплеткани рогови“ се појавил врз основа на фотографија во странско списание на кое се гледаат два елени кои биле толку заплеткани во борбите со своите рогови што паднале мртви, не успевајќи да се отргнат еден од друг. Јеротиќ наведува дека видел многу неуспешни, несреќни бракови кои не се разделуваат по секоја цена, мачејќи се еден со друг до смрт.
Тој во книгата вели: „Не губиме сепак надеж. Денес, брачните психолошки центри за советување имаат полни раце работа и честопати успешно ја извршуваат својата благородна, професионална и духовна задача. Сè во животот може да се поправи или излечи, зошто да не и бракот, под услов да не се изгаснат пламените на љубовта, односно духовноста“.
